Νιώθω θλίψη
Τι είναι η κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας με κύρια χαρακτηριστικά την έντονη θλίψη, το μειωμένο ερέθισμα για κινητοποίηση και την απουσία ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες. Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το πως αισθάνεστε, σκέφτεστε και αντιδράτε. Μπορεί να οδηγήσει σε πληθώρα σωματικών και συναισθηματικών προβλημάτων, αλλά και να επηρεάσει τη λειτουργικότητά σας σε δραστηριότητες της καθημερινότητας. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης χρειάζεται να διαρκούν για διάστημα μεγαλύτερο των δύο εβδομάδων προκειμένου να τεθεί η διάγνωση. Υπάρχουν πολλές σωματικές παθήσεις που μπορούν να μιμηθούν συμπτώματα της κατάθλιψης (πχ. προβλήματα θυρεοειδούς, έλλειψη βιταμινών κ.α.) και συνεπώς θα πρέπει να αποκλειστεί αυτή η πιθανότητα διενεργώντας τον απαραίτητο ιατρικό έλεγχο.
Είναι φυσιολογικό να αντιμετωπίζετε συναισθήματα στενοχώριας και απελπισίας ως αποτέλεσμα αρνητικών γεγονότων ζωής. Τέτοια γεγονότα περιλαμβάνουν την απώλεια σημαντικών προσώπων, μεγάλες αλλαγές, στρες ή και απογοήτευση λόγω απόρριψης. Ειδικά σε καταστάσεις πένθους, τα συναισθήματα στενοχώριας μπορεί να επιμένουν ακόμη και για διάστημα μηνών ή να φεύγουν και να επανέρχονται σε σημαντικές στιγμές της ζωής σας όπως γενέθλια, επέτειοι και άλλα, που σας θυμίζουν το πρόσωπο που χάθηκε.
Η κατάθλιψη διαφέρει σημαντικά από τη στεναχώρια ή το πένθος, παρόλο που οι άνθρωποι που βιώνουν μια απώλεια συχνά περιγράφουν τη διάθεσή τους ως καταθλιπτική. Οι κύριες διαφορές είναι οι εξής:
- Στη στεναχώρια ή το πένθος τα δυσάρεστα συναισθήματα έρχονται σαν κύματα, δεν είναι μονίμως εκεί, και είναι συχνά εμπλουτισμένα με θετικές εικόνες από τον άνθρωπο που χάθηκε, ενώ στην κατάθλιψη η διάθεση και το ενδιαφέρον για δραστηριότητες είναι μειωμένο για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
- Στη στεναχώρια ή το πένθος η αυτοπεποίθηση συνήθως διατηρείται, ενώ στην κατάθλιψη μπορεί να βιώνει κανείς αισθήματα αναξιότητας και μίσους προς τον εαυτό.
Για ορισμένους ανθρώπους η απώλεια ενός σημαντικού προσώπου μπορεί πράγματι να προκαλέσει κατάθλιψη, όπως επίσης και άλλα γεγονότα ζωής (πχ. απώλεια εργασίας, κακοποίηση κ.α.). Στις περιπτώσεις που η κατάθλιψη και το πένθος συνυπάρχουν τότε μπορεί το πένθος να διαρκέσει μεγαλύτερο διάστημα από ότι θα διαρκούσε αν δεν υπήρχαν τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Η διαφοροδιάγνωση ανάμεσα στο πένθος, τη στεναχώρια και την κατάθλιψη είναι πολύπλοκη και μπορεί να γίνει μόνο από ειδικό ψυχικής υγείας. Σε περίπτωση που βιώνετε αισθήματα θλίψης, στενοχώριας ή πένθους, η συνάντηση με έναν έμπειρο ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να σας βοηθήσει να αντιληφθείτε τι μπορεί να σας συμβαίνει και να σας στρέψει προς τις κατάλληλες λύσεις για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Η κατάθλιψη αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα ψυχικής υγείας. Παρόλο που πολλές περιπτώσεις κατάθλιψης είναι ήπιες, ορισμένοι θα αντιμετωπίσουν καταθλιπτικό επεισόδιο μέτριας ή και σοβαρής βαρύτητας με σημαντική έκπτωση στη λειτουργικότητα. Η έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση και διάγνωση μπορούν να συμβάλλουν στην ταχύτερη επίλυση των συμπτωμάτων κατάθλιψης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης
Ψυχολογικά Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορούν να διαφέρουν σε βαρύτητα από ήπια έως έντονα.
Σωματικά Συμπτώματα
Τα αίτια της κατάθλιψης
Η θεραπεία της κατάθλιψης
Υπάρχει πληθώρα διαθέσιμων μεθόδων θεραπείας της κατάθλιψης, οι οποίες μπορεί να λειτουργήσουν μεμονωμένα ή και σε συνδυασμό. Σε κάθε περίπτωση ο ειδικός ψυχικής υγείας είναι ο καταλληλότερος για να σας συμβουλεύσει σχετικά με το πλάνο θεραπείας που θα έχει τις περισσότερες πιθανότητες να είναι αποτελεσματικό για τη δική σας περίπτωση.
Ανάμεσα στις μεθόδους θεραπείας για την κατάθλιψη συγκαταλέγονται η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία και η αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή. Αυτές οι μέθοδοι παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα για μεγάλο ποσοστό ανθρώπων.
Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία
Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία της κατάθλιψης μαθαίνει στον πάσχοντα πως να:
- ελέγχει και να αξιολογεί τις αρνητικές σκέψεις που οδηγούν σε απώλεια ενδιαφέροντος και σε αισθήματα ενοχής και αναξιότητας.
- διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα συναισθήματα θλίψης και έλλειψης βοήθειας.
- διαχειρίζεται αποτελεσματικά τη μειωμένη ενέργεια για δράση και την κόπωση.
- αλλάζει τις συμπεριφορές που επιδεινώνουν ή προκαλούν τη μειωμένη διάθεση.
- χρησιμοποιεί εργαλεία προκειμένου να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε περίπτωση που επανέλθουν στο μέλλον.
- χρησιμοποιεί τεχνικές (πχ. επίλυσης προβλημάτων) προκειμένου να βελτιώσει τις αντιδράσεις του στις δυσκολίες.
Συχνά συνιστάται Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία όταν:
- η κατάθλιψη είναι ήπια, μέτρια ή και σοβαρή.
- υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή διαθέσιμος εκπαιδευμένος ειδικός ψυχικής υγείας που μπορεί να παρέχει Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία.
- ο ενδιαφερόμενος δεν έχει δοκιμάσει στο παρελθόν τη συγκεκριμένη μέθοδο ψυχοθεραπείας.
Συμπεριφοριστικές στρατηγικές:
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της κατάθλιψης είναι η αδράνεια. Σταδιακά η συμμετοχή σε δραστηριότητες αρχίζει να μειώνεται και οι πάσχοντες ανακαλύπτουν πως έχουν χάσει τη λειτουργικότητα που είχαν πριν νοσήσουν. Οι συμπεριφοριστικές στρατηγικές για την κατάθλιψη έχουν στόχο την αναγνώριση και αλλαγή των πλευρών της συμπεριφοράς που μεταβάλλονται με αρνητικό τρόπο στην κατάθλιψη. Ενισχύεται, για παράδειγμα, η κινητοποίηση του ενδιαφερόμενου και η συστηματική αύξηση των δραστηριοτήτων, έτσι ώστε να καταπολεμηθούν τα συμπτώματα. Αυτό είναι εφικτό παρόλο που όσοι πάσχουν από κατάθλιψη δυσκολεύονται να φανταστούν τον εαυτό τους να συμμετέχει σε περισσότερες δραστηριότητες.
Σχετικές με τη θεραπεία της κατάθλιψης συμπεριφοριστικές τεχνικές είναι, για παράδειγμα, ο προγραμματισμός ευχάριστων δραστηριοτήτων, η εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες, η εκπαίδευση στην επίλυση προβλημάτων και η θέσπιση και οργάνωση στόχων. Ένα από τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου θεραπείας, η οποία βασίζεται στην εκπαίδευση και απόκτηση νέων δεξιοτήτων για την αλλαγή της συμπεριφοράς, είναι ότι οι δεξιότητες αυτές, όταν πλέον αποκτηθούν, μπορούν να εφαρμοστούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο επανεμφάνισης των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Γνωσιακές στρατηγικές:
Στην κατάθλιψη η αντίληψη της πραγματικότητας εστιάζει στις αρνητικές πλευρές του εαυτού και του κόσμου. Συχνά υπάρχουν σκέψεις αναξιότητας, έλλειψης βοήθειας, πεποιθήσεις πως ο κόσμος είναι κακός, άδικος, αλλά και μια απαισιόδοξη οπτική του μέλλοντος χωρίς ελπίδα ή πιθανότητα βελτίωσης. Οι πάσχοντες αποδίδουν την ευθύνη στον εαυτό τους όταν συμβαίνει κάτι αρνητικό, ενώ όταν συμβαίνει κάποιο θετικό γεγονός, το αποδίδουν συχνά στην τύχη. Επιπλέον, είναι λιγότερο πιθανό να αναγνωρίσουν και να εκτιμήσουν τα ευχάριστα γεγονότα τη στιγμή που συμβαίνουν, αλλά τείνουν να εντοπίζουν με εξαιρετική ευκολία τις αρνητικές καταστάσεις. Οι σκέψεις τους μπορεί να κινούνται διαρκώς γύρω από τα αρνητικά γεγονότα με έναν μηρυκαστικό, βασανιστικό και επαναλαμβανόμενο τρόπο.
Στόχος της γνωσιακής προσέγγισης είναι να βοηθήσει στην αναγνώριση και αμφισβήτηση των δυσλειτουργικών σκέψεων, αλλά και των βαθύτερων πεποιθήσεων, που ενεργούν καταλυτικά στη διατήρηση της κατάθλιψης. Χρειάζεται δηλαδή να αναδομηθούν και να αναπλαισιωθούν οι δυσλειτουργικές πεποιθήσεις που σχετίζονται με τη ζωή, τον κόσμο, τον εαυτό και το μέλλον, και που μπορεί να οδηγούν σε αναποτελεσματικές αντιδράσεις και συμπεριφορές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τρόπο που εκλαμβάνονται οι αποτυχίες, με απώτερο όφελος να φτάσει κανείς να αισθάνεται αυτοπεποίθηση μέσα από μια πιο ρεαλιστική ματιά της πραγματικότητας. Εντοπίζονται επίσης οι καταστάσεις που μπορεί να δημιούργησαν ή να επιδείνωσαν τους δυσλειτουργικούς τρόπους σκέψης και που μπορεί να σχετίζονται, για παράδειγμα, με τραυματικά γεγονότα, το περιβάλλον του ατόμου, αλλά και τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας.
Μέσα από τη γνωσιακή αναδόμηση, οι πάσχοντες αποκτούν ξανά τον έλεγχο της ζωής τους και μαθαίνουν πώς η απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη μεγαλύτερης ικανοποίησης από τη ζωή.
Φαρμακοθεραπεία
Για κάποιους η αντικαταθλιπτική αγωγή θα αποτελέσει βοήθημα στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Δεν είναι συχνό φαινόμενο να προτείνεται η φαρμακοθεραπεία ως πρώτος τρόπος αντιμετώπισης μιας ήπιας ή μέτριας μορφής κατάθλιψης, Ωστόσο, δεν είναι συνετό να διαχειριστεί κανείς τα συμπτώματα σε βαριάς μορφής κατάθλιψη χωρίς να δοκιμάσει να λάβει φαρμακευτική αγωγή, ειδικά σε περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή.
Υπάρχει πληθώρα αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Κάθε σκεύασμα λειτουργεί με διαφορετικούς τρόπους. Μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσει κανείς περισσότερους από έναν συνδυασμούς φαρμάκων προκειμένου να εντοπίσει αυτόν που έχει τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στα συμπτώματα που βιώνει, αλλά και στον οργανισμό του. Σε περίπτωση λήψης φαρμακευτικής αγωγής είναι πολύ σημαντικό να βρίσκεστε σε συχνή επικοινωνία με τον γιατρό σας, προκειμένου να αντιμετωπίσετε γρήγορα πιθανές παρενέργειες που μπορεί να προκληθούν. Κάποια πράγματα που πρέπει να θυμάστε όταν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή είναι:
- Μην παραμελείτε να λαμβάνετε τη φαρμακευτική αγωγή σε καθημερινή βάση.
- Μην σταματάτε απότομα τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής με δική σας βούληση και χωρίς να έχετε συμβουλευτεί τον γιατρό σας.
- Οι παρενέργειες των φαρμάκων μειώνονται όσο ο οργανισμός σας συνηθίζει. Αν κάποιες παρενέργειες σας φαίνονται έντονες μην πανικοβληθείτε, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας.
- Μη διακόπτετε τη φαρμακευτική αγωγή μόλις αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα. Σε αυτή την περίπτωση η κατάθλιψη μπορεί να χειροτερέψει. Βεβαιωθείτε ότι ο γιατρός σας συμφωνεί πως είναι πλέον ασφαλές να διακόψετε.
- Μη λαμβάνετε άλλες φαρμακευτικές ουσίες, ναρκωτικά ή αλκοόλ μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή.
- Ενημερώστε το γιατρό σας για προβλήματα εξάρτησης ή άλλα θέματα υγείας που τυχόν αντιμετωπίζετε, προκειμένου να προσαρμόσει το φαρμακευτικό σας πλάνο.
Ψυχοεκπαίδευση
Η ψυχοεκπαίδευση, δηλαδή η εκπαίδευση του πάσχοντα ή και της οικογένειάς του σχετικά με το πρόβλημα ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζει, είναι πολύ σημαντική για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Η γνώση αυτή είναι το πρώτο βήμα προκειμένου να επιτευχθεί ο έλεγχος της κατάθλιψης. Η αύξηση του ελέγχου οδηγεί σε μείωση των συναισθημάτων αβοηθητότητας. Η παροχή ψυχοεκπαίδευσης σε μέλη της οικογένειας γίνεται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπου κρίνεται απαραίτητο από τον ειδικό, και συχνά βοηθά στην αύξηση της υποστήριξης και της βοήθειας από το οικείο περιβάλλον.
Οι πιο βασικές πληροφορίες που θα πρέπει να γνωρίζει κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη είναι ότι η κατάθλιψη αποτελεί μια πολύ συχνή ασθένεια και ότι είναι διαθέσιμες εξαιρετικά αποτελεσματικές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν τον πάσχοντα. Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς επίσης ότι:
- Η κατάθλιψη είναι ασθένεια, όχι ένδειξη αδυναμίας ή ελαττώματος του χαρακτήρα.
- Η ανάκαμψη και η αποτελεσματική θεραπεία είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση.
- Η θεραπεία είναι αποτελεσματική και υπάρχουν πολλές επιλογές θεραπείας. Ορισμένες επιλογές έχουν δείξει περισσότερα αποτελέσματα από άλλες, αλλά ο κάθε άνθρωπος ανταποκρίνεται καλύτερα σε αυτό που ατομικά του ταιριάζει.
- Ο στόχος της θεραπείας είναι να γίνει κανείς καλά και να παραμείνει καλά.
- Όσο περισσότερα επεισόδια κατάθλιψης έχει κανείς στο ιστορικό του, τόσο περισσότερο αυξάνεται η πιθανότητα επανεμφάνισης των συμπτωμάτων.
Ο πάσχων και το οικείο περιβάλλον του μπορούν να μάθουν να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα συμπτώματα της κατάθλιψης, έτσι ώστε να μην επιδεινώνεται η βαρύτητα ενός καταθλιπτικού επεισοδίου.
Μάθετε περισσότερα
Κάντε το τεστ
για την Κατάθλιψη εδώ.
Το παρόν άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή άλλη χρήση, ολόκληρου ή μέρους του περιεχομένου της ιστοσελίδας, χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση της κατόχου.